Heb je ooit gelezen of gehoord dat zoetstoffen diabetes ‘veroorzaken’? En dat terwijl caloriearme zoetstoffen vrijwel geen energie bevatten en geen invloed hebben op de bloedsuikerspiegel, in tegenstelling tot suiker. Het bestaan van dit soort berichten is voornamelijk te verklaren door het soort wetenschappelijk onderzoek dat wordt uitgevoerd, en vooral door de interpretatie die ervan wordt gegeven.
Zo zien we in observationele studies, waarin levensstijl en eetgewoonten worden onderzocht, vaak dat de consumptie van caloriearme zoetstoffen hoger is bij mensen met diabetes type 2. Maar daaruit kan niet worden geconcludeerd dat zoetstoffen diabetes bevorderen. Integendeel, mensen met diabetes type 2 proberen meer dan anderen hun suikerinname te beperken, waardoor suiker vaker wordt vervangen door caloriearme zoetstoffen…
Interventiestudies worden uitgevoerd in een gecontroleerde omgeving, waarbij alleen de interventie verschilt: bijvoorbeeld een groep die normaal suiker consumeert en een andere groep die hetzelfde dieet volgt, maar waarbij suiker wordt vervangen door zoetstoffen.
Wat is het verschil tussen observationele studies en interventiestudies? Prof. Katherine Appleton (Afdeling Psychologie, Universiteit van Bournemouth, Verenigd Koninkrijk) geeft het antwoord in deze video.
VIDEO: Observatiestudie, interventiestudies, wat zijn de verschillen?
Hoe komt het dat een rapport van de WHO zoetstoffen afraadt om het gewicht onder controle te houden?
In dit rapport geeft de WHO aan dat er geen overtuigend bewijs is dat zoetstoffen op lange termijn helpen bij de bestrijding van obesitas of bij het voorkomen van niet-overdraagbare ziekten. Deze aanbeveling van de WHO is echter “voorwaardelijk“, wat betekent dat het bewijs waarop deze aanbeveling is gebaseerd niet sluitend is. Bovendien is deze aanbeveling niet van toepassing op mensen met diabetes. Maar hoe valt dit standpunt, dat niet gunstig is voor caloriearme zoetstoffen, te verklaren? Er zijn immers tal van studies die aantonen dat wanneer suiker wordt vervangen door caloriearme zoetstoffen, er wel degelijk een licht maar significant gewichtsverlies optreedt. Waarom deze tegenstrijdigheden?
Ook hier is het type onderzoek dat in aanmerking wordt genomen van belang. Prof. Katherine Appleton vertelt ons meer over dit rapport van de WHO.
VIDEO: Wat te denken van het rapport van de WHO over zoetstoffen en gewicht?
Zijn caloriearme zoetstoffen nuttig voor gewichtsbeheersing?
Suiker wordt geassocieerd met energie, elke gram levert 4 kilocalorieën. Wanneer suiker wordt vervangen door caloriearme zoetstoffen, leidt dit tot een vermindering van de hoeveelheid ingenomen calorieën (op voorwaarde dat er geen compensatie is die gelijk is aan de calorieën die gepaard gaan met de vervanging van suiker). Wanneer dat wel het geval is, melden studies waarin suiker wordt vervangen door producten met caloriearme zoetstoffen een gewichtsverlies van ongeveer 1 kg in 12 weken. Dat is geen groot verschil, benadrukt prof. Katherine Appleton, maar het is wel significant vanuit klinisch oogpunt en voldoende om een gunstige invloed te hebben op de gezondheid. De specialist benadrukt ook dat producten met caloriearme zoetstoffen moeten worden geïntegreerd in een gezonde levensstijl.
VIDEO: Wat is uiteindelijk het effect van zoetstoffen op het gewicht?