Neotaam is ontwikkeld uit de zoetstof aspartaam en is 30 – 60 maal zoeter dan aspartaam. Aspartaam zelf is opgebouwd uit de aminozuren asparaginezuur en fenylalanine, de bouwstoffen van eiwitten. In neotaam is er een 3,3-dimethylbutylgroep gekoppeld aan de aminogroep van het asparaginezuurdeel. Hierdoor is neotaam stabieler dan aspartaam. Omdat het zoeter is kan het in lagere concentraties worden toegepast. Ook kan het door mensen met fenylketonurie worden gebruikt omdat er minder fenylalanine vrij komt. De EU heeft de stof in 2011 toegelaten na een positieve beoordeling door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA). Op dit moment is neotaam in 130 landen toegelaten, waaronder naast Europa ook de VS, Canada, Australië, Brazilië, Rusland, China en Japan.
Net als aspartaam bevat ook neotaam het aminozuur fenylalanine, dat door mensen met de ziekte fenylketonurie (PKU) niet verder afgebroken kan worden. Echter, omdat neotaam 30 tot 60x zoeter is dan aspartaam is er veel minder van nodig. Bovendien is het molecuul van neotaam veel stabieler dan aspartaam en wordt daardoor slechts gedeeltelijk afgebroken (gemetaboliseerd). In de praktijk is de inname van fenylalanine dan zeer gering en vormt het geen probleem voor PKU-patiënten. Producten die neotaam bevatten hoeven dan ook niet te vermelden dat zij een bron van fenylalanine bevatten.
Veiligheid en gezondheid
In de V.S. werd neotaam in 2002 goedgekeurd. De Joint FAO/WHO Expert committee on Food Additives JECFA heeft neotaam in 2003 beoordeeld en goedgekeurd.
De EFSA (European Food Safety Authority) heeft het in 2007 beoordeeld en goedgekeurd. De informatie met betrekking tot PKU-patiënten is te vinden op pagina 35 van het JECFA document. In de Europese Unie is het gebruik van neotaam sinds 2010 toegestaan.
Neotaam heeft geen nadelig effect op het gebit en heeft geen invloed op insuline en/of bloedsuikergehalte, waardoor het ook geschikt is voor diabetici.
ADI
De JECFA en de EFSA hebben de ADI van neotaam vastgesteld op 2 mg/kg lichaamsgewicht per dag. Met de zoetstoffencheck op deze website kun je nagaan wat dit in de praktijk betekent.
In welke voedingsmiddelen
Neotaam wordt o.a. gebruikt in frisdranken, desserts, snoep, confituur, ijs, zuivelproducten, voedingssupplementen, soepen en sauzen, kauwgom, snoepjes en als losse tafelzoetstof (tabletjes).
Toepassingsmogelijkheden van neotaam
Neotaam heeft een zuivere suikerachtige smaak. Het lost goed op in water. Neotaam is bestand tegen verhitting en kan dus worden gebruikt bij bakken en koken. Het heeft een smaakversterkend effect, o.a. op natuurlijke fruitsmaken, vanille, munt en chocoladesmaken.