DOE DE TEST!

Steviolglycosiden of stevia (E960a – E960b)

Stevia wordt al eeuwenlang gebruikt in Zuid-Amerika. Steviolglycosiden (of stevioside of rebausioside), gewonnen uit de steviaplant, is ongeveer 200-300 keer zo zoet als suiker (sacharose) en levert geen calorieën. De zoetstof op basis van stevia bevat dit extract uit het blad van de steviaplant (E960a) of wordt verkregen door enzymatische aanpassing van dit extract (E960c).

stevia-E960-glycosides-steviol-steviolglycosiden

Wat is stevia? 

Stevia of Stevia rebaudiana is een plant die zijn oorsprong vindt in de grensstreek tussen Paraguay en Brazilië. Daar wordt het al eeuwenlange gebruikt als zoetmiddel. De bladeren werden o.a. gebruikt in infusies (zoals Maté of ‘Paraguay thee’). 

Vaak wordt er gesproken over “stevia” wanneer we het over de zoetstof hebben terwijl dit eigenlijk de gebruikelijke term is voor de plant. Voor de zoetstof spreken we over “zoetstof op basis van stevia”. 

Waarom is stevia zoet en kan het suiker vervangen? 

De blaadjes van deze plant ‘stevia’ bevatten tientallen verschillende moleculen, op de tong proeven zij zoet aan. Dit zijn de stevioglycosiden, ze hebben niet allemaal dezelfde zoetkracht. De rebaudioside M is hier een van en heeft bijvoorbeeld een sterkere zoete smaak maar komt in slechts zeer kleine hoeveelheden voor in de steviaplant. 

De zoete smaak van steviolglycosiden wordt door het lichaam met vertraging waargenomen. Het heeft eerst een enigszins bittere en drop nasmaak. De zoete smaak van stevia kan nog verhoogd worden als stevia wordt gemengd met suikers zoals sacharose, fructose of glucose. 

Hoe wordt de zoetstof op basis van stevia aangemaakt? 

Er bestaan twee zoetstoffen op basis van stevia: de E960a en E960c. De eerste is natuurlijker dan de tweede omdat het simpelweg een extract is uit de plant, zonder andere verdere aanpassingen.  

In beide gevallen begint alles met de plant: de bladeren van de plant worden onder water gezet gedurende meerdere weken. De waterige oplossing wordt vervolgens gezuiverd en gedroogd totdat er enkel nog kristallen steviolglycoside overblijven. 

De eerste zoetstof op basis van stevia (E960a) wordt gemaakt van deze steviolglycosiden, gewonnen uit de steviaplant. Het mag daarom “steviolglycosiden verkregen uit stevia” genoemd worden.  De tweede zoetstof (E960c) wordt verkregen door steviolglycosiden om te zetten tot een welbepaalde steviolglycoside, namelijk Rebaudioside M. Dit gebeurt door een enzymatisch proces, en zorgt voor een zoetere smaak. Deze zoetstof mag echter niet “steviolglycosiden verkregen uit stevia” genoemd worden maar moet specifieker zijn “stevioglycosides verkregen via enzymatisch proces”. 

Wat gebeurt er met stevia in ons lichaam? 

Steviolglycosiden kunnen door ons lichaam niet worden opgenomen. Wel worden ze door de micro-organismen van de darmmicrobiota (vroeger ook darmflora genoemd) gemetaboliseerd tot steviol. Deze steviol wordt door het lichaam gedeeltelijk opgenomen om dan via de lever gebonden te worden aan glucoronzuur en vervolgens verwijderd te worden via de urine. Het overige deel verlaat het lichaam via de faeces. Deze extracten van stevia leveren dus geen calorieën 

Ontdek onze infografiek!

Wat zijn de gevaren van stevia? 

Het eten van zoetstof op basis van stevia is niet gevaarlijk, op voorwaarde dat: zoals alle toegelaten zoetstoffen binnen de Europese Unie, is de zoetstof op basis van stevia veilig wanneer de Aanvaardbare Dagelijkse Inname (ADI) gerespecteerd wordt. 

Deze Aanvaardbare Dagelijkse Inname (ADI) werd vastgelegd op basis van het advies van EFSA, tot 4 mg/kg lichaamsgewicht, uitgedrukt in equivalenten steviol.  

Hoe weet je of je niet te veel zoetstoffen eet? Doe de test!   

Is de zoetstof op basis van stevia veilig?  

Ja. Steviolglycosiden zijn in 2008 beoordeeld en veilig bevonden door JECFA. In 2010 is het door de European Food Safety Authoriy (EFSA) beoordeeld en veilig bevonden voor gebruik in levensmiddelen. Wel is aangeraden dat de maximale hoeveelheden in voedingsmiddelen zorgvuldig moet worden bepaald zodat de ADI niet overschreden wordt. In 2011 heeft de EFSA een aanvullende evaluatie gepubliceerd naar aanleiding van een nieuw voorstel over maximale hoeveelheden in de voeding. Vervolgens moest de wetgeving worden aangepast. 

In welke landen is zoetstof op basis van stevia toegelaten? 

Sinds 2 december 2011 zijn steviolglycosiden in de Europese Unie toegelaten als zoetstof in levensmiddelen. Rebaudioside M is sinds 2016 in de Europese Unie toegelaten en heeft in 2021 het Europees E-nummer E960c verkregen. 

In de V.S., Australië en Nieuw-Zeeland zijn steviolglycosiden sinds eind 2008 toegestaan als zoetstof in producten. In Japan, Korea, Brazilië en een aantal andere landen over de wereld worden steviolglycosiden gezien als natuurlijke bestanddeel en daardoor aanvaard voor het gebruik in levensmiddelen. 

Het wordt in veel producten gebruikt ter vervanging van suiker. 

Wat zijn de gezondheidsvoordelen van de zoetstof op basis van stevia? 

De voornaamste voordelen van dit alternatief voor suiker: 

  • Geen nadelig effect op de tanden en het gebit. 
  • Geen invloed op insuline en/of bloedsuikerspiegel (glycemie) en dus geschikt in geval van diabetes (suikerziekte). 
  • Levert geen calorieën. 

In welke producten wordt stevia gebruikt? 

In de Europese wetgeving is vastgelegd in welke voedingsgroepen het gebruik van zoetstoffen op basis van stevia is toegestaan. Het gaat onder andere om deze producten: gearomatiseerde niet-alcoholische dranken (frisdranken, melk- en sojadrankjen), bier, ijs-crème, groenten– en fruitbereidingen, confituur, chocolade, snoepgoed, kauwgom, ontbijtgranen, desserts of nagerechten, sauzen, voedingssupplementen en tafelzoetstoffen. Aan deze producten werden vervolgens ook koffie, thee en infusies toegevoegd. 

In Japan wordt de zoetstof op basis van stevia onder andere gebruikt in sojasaus en in groentebereidingen.  

Hoe gebruik je stevia? 

Een voordeel van de zoetstof op basis van stevia is dat de steviolglycosiden stabiel zijn bij verhitting. Dat wil zeggen dat de chemische structuur niet verandert door warmte. Het is dus geschikt als zoetstof voor gekookte en gebakken producten, zoals patisserie en kan daardoor gemakkelijk gebruikt worden in plaats van suiker. Het is stabiel tussen een pH van 3 tot 9. Het extract uit stevia is niet fermenteerbaar en kleurt niet bruin bij verhitting.    

Je vindt het terug in de vorm van poeder, tabletten alsook in vloeibare vorm. Het kan gecombineerd worden met polyolen zodat er poeders bekomen worden die in gelijkaardige verhoudingen kunnen worden gebruikt als suiker. 

Stevia-in-een-notendop

Alles over stevia in een oogopslag  infografiek downloaden)  

Bron : Commission Regulation (EU) 2021/1156 of 13 July 2021  

  

Mascarpone dessert met rode vruchten en granola

Met Valentijn in het vooruitzicht deelt guest blogger An-Katrien Casselman een gezond en gemakkelijk klaar te maken dessertje met ons. Je hebt er heel weinig ingrediënten voor nodig en het is in 10 minuutjes klaar. De combinatie van de rode vruchten, mascarpone en granola zorgen voor verschillende texturen! In dit recept gebruiken we stevia als zoetstof om de suiker te vervangen.

Lees meer

Vragen over diabetes? Is een gezond gewicht een uitdaging? Of gewoon op zoek naar inspiratie om minder suiker te consumeren?