Zeven jaar na hun laatste gezamenlijke verklaring uit 2018 publiceren drie gezondheids- en voedingsinstanties in het Verenigd Koninkrijk (de British Dietetic Association, de British Nutrition Foundation en Diabetes UK) een nieuw ‘Position statement’ over caloriearme zoetstoffen1. De experten van deze instellingen hebben de meest recente wetenschappelijke gegevens over dit onderwerp geëvalueerd, rekening houdend met de aandachtspunten en bezorgdheden van het grote publiek. Het doel hiervan is om betrouwbare en actuele informatie over dit onderwerp te verstrekken aan gezondheidsprofessionals, evenals geactualiseerde aanbevelingen te geven aan onderzoekers, beleidsmakers en de voedingsindustrie.
In dit werk erkennen de drie agentschappen de voordelen van caloriearme zoetstoffen als een positieve keuze voor mensen met diabetes en mensen die hun suikerconsumptie willen beperken. Bovendien zijn zij van mening dat de vervanging van suikers door caloriearme zoetstoffen een positieve rol kan spelen bij gewichtsbeheersing.
Lees ook: Een zoetstof onder de loep: de ADI van acesulfaam-K wordt naar boven bijgesteld
“Er bestaan veel mythes en misvattingen over zoetstoffen, zelfs onder gezondheidswerkers. Het is echter van essentieel belang dat we patiënten persoonlijk advies geven dat gebaseerd is op wetenschappelijk bewijs. Deze verklaring, samen met het ondersteunende informatieblad, is bedoeld om ons te helpen dit doel te bereiken. ” Paul McArdle, voorzitter van de raad van bestuur van de British Dietetic Association en medeauteur van het rapport2
De verklaring bevestigt opnieuw de veiligheid van zoetstoffen
Eerste vaststelling: goedgekeurde caloriearme zoetstoffen worden als veilig beschouwd wanneer ze worden geconsumeerd binnen de aanvaardbare dagelijkse inname (ADI). Sinds het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie heeft verlaten, is het de Food Standards Agency (FSA) die verantwoordelijk is voor de beoordeling van de veiligheid van levensmiddelenadditieven, waaronder caloriearme zoetstoffen, in het Verenigd Koninkrijk. En de FSA heeft besloten om zich te blijven aansluiten bij het standpunt van de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) met betrekking tot de veiligheid en het gebruik ervan.
De deskundigen hebben ook recente studies onderzocht naar een mogelijk verband tussen caloriearme zoetstoffen en verschillende vormen van kanker bij de mens. Ze zijn tot de conclusie gekomen dat, over het algemeen, deze studies niet wijzen op een direct verband tussen de consumptie van caloriearme zoetstoffen binnen de aanbevolen limieten en het risico op kanker of sterfte door kanker. Het rapport vermeldt ook dat de huidige consumptie door de bevolking onder de ADI-grens ligt en dat het voor iemand met een normaal voedingspatroon uiterst moeilijk is om de ADI voor welke caloriearme zoetstof dan ook te bereiken.
Lees ook: Voedseladditieven staan onder streng toezicht
Het tweede punt van het rapport is belangrijk, omdat het een reactie is op het WHO-rapport uit 2023, waarin caloriearme zoetstoffen niet werden aanbevolen als strategie om gewicht te verliezen. Na bestudering van recente gegevens concluderen de deskundigen dat caloriearme zoetstoffen deel kunnen uitmaken van een strategie voor gewichts- en diabetesbeheersing, maar benadrukken zij dat zoetstoffen op zichzelf geen oplossing zijn. Met andere woorden, zoetstoffen zijn geen wondermiddel maar kunnen nuttig zijn als aanvulling op andere maatregelen.
De experten benadrukken dat gezonde en evenwichtige eetgewoonten, waarbij suikers, verzadigde vetzuren en zout worden beperkt en de voorkeur wordt gegeven aan vezels (fruit, groenten, volkoren granen), essentieel blijven.
Ze voegen eraan toe dat voor regelmatige consumenten van suikerhoudende dranken (dranken met toegevoegde suikers) suikervrije dranken met caloriearme zoetstoffen (light/zero dranken zonder suikers) een nuttig alternatief kunnen zijn, vooral voor mensen met een hoog risico op diabetes type 2. Water blijft natuurlijk de beste keuze, maar gezoete dranken zonder suiker kunnen een geleidelijke overgang naar een verminderde consumptie van dranken met toegevoegde suikers begeleiden.
Lees ook: De WHO publiceert een rapport over zoetstoffen
De essentiële rol van gezondheidsprofessionals
De gezamenlijke verklaring benadrukt de rol van gezondheidswerkers en het belang van individueel en wetenschappelijk onderbouwd advies. De aanbevelingen zijn als volgt:
- Overwegen, indien van toepassing, om caloriearme zoetstoffen te gebruiken in een geleidelijke aanpak om de voedingskwaliteit te verbeteren en de consumptie van vrije suikers te verminderen, terwijl de keuze voor voedingsrijke voedingsmiddelen wordt aangemoedigd.
- Caloriearme zoetstoffen mogen niet worden gebruikt als belangrijkste voedingswijziging om gewichtsbeheersing te bevorderen. Voedingsinterventies moeten gericht zijn op het verbeteren van de algemene voedingskwaliteit.
- Voor diabetesbeheer kan de vervanging van vrije suikers, inclusief die in suikerhoudende dranken, door caloriearme zoetstoffen en met zoetstoffen gezoetesuikervrije dranken een effectieve strategie zijn om de inname van koolhydraten te verminderen en de postprandiale bloedsuikerspiegel te beheersen.
- Mensen met diabetes aanmoedigen om de impact van de vervanging van vrije suikers door caloriearme zoetstoffen op de behandeling van hun diabetes en hun lichaamsgewicht in de gaten te houden.
Ten slotte benadrukt het rapport de noodzaak van verder onderzoek en betere gegevens om meer inzicht te krijgen in de consumptie van caloriearme zoetstoffen, voornamelijk in de context van de herformulering van voedingsmiddelen en dranken, en om de langetermijneffecten ervan op de gezondheid en het gedrag te blijven beoordelen.
Het volledige rapport vindt u hier