Gaatjes worden veroorzaakt door bacteriën in de mond. Deze mondbacteriën zetten suikers om in zuren. Zo’n zuurstoot kan het tandglazuur aantasten en hierdoor ontstaan op den duur gaatjes. Laagcalorische zoetstoffen zijn tandvriendelijk en helpen om het gebit gezond te houden omdat zij door de mondbacteriën niet kunnen worden omgezet in zuren.

Zoetige EN hartige voedingsmiddelen kunnen even slecht zijn voor je tanden

Hoewel iedereen weet dat suiker niet goed is voor de tanden, is het minder bekend dat zoute voedingsmiddelen ook vijanden kunnen zijn voor het tandglazuur: brood, chips, pasta, rijst, frietjes, pizza… Alle zetmeelrijke voedingsmiddelen kunnen bijdragen aan het proces van tandbederf. Maar hoe kunnen frietjes je tanden beschadigen? Voedselresten die zetmeel bevatten, kunnen tot ver na de maaltijd tussen de tanden blijven zitten. Speeksel bevat echter een enzym, ptyaline, dat de vertering van zetmeel op gang brengt en het gedeeltelijk omzet in glucose (zetmeel bestaat uitsluitend uit een groot aantal glucosemoleculen). Zodra glucose verschijnt, kunnen bacteriën in de mond het in zuur veranderen. De beste reactie op dit fenomeen is door je tanden te poetsen na een maaltijd.

Zuren en tanderosie

Ook tanderosie is een bedreiging voor het gebit. Tanderosie is het langzamerhand oplossen van het tandglazuur door de inwerking van zuren. Deze zuren zijn voornamelijk afkomstig uit voedingsmiddelen, bv. frisdranken, snoepgoed, fruit en de producten die van dat fruit worden gemaakt. Daarbij gaat het niet alleen om hoeveel zure producten je eet en drinkt, maar ook om hoe vaak je zure producten eet en drinkt en hoe lang je die in je mond houdt. Bijna alle dranken (behalve water, melk, koffie en gewone thee) bevatten zuren. Ook een product dat niet zuur smaakt, kan zuren bevatten. Snoepgoed, frisdrank en sap dat is gezoet met zoetstoffen bevat evenveel zuur als snoepgoed, frisdrank en sap dat is gezoet met suiker. Ook het door de zuren veroorzaakte effect op tanderosie is dus hetzelfde. De kans dat zich tanderosie ontwikkelt is complex en heeft niet alleen met voeding te maken. Ook andere factoren, zoals tandenknarsen en medicijngebruik, spelen een rol. (El Aidi, 2011).

Advies

Het nadelige effect van zuren op tanderosie is ook afhankelijk van je eigen eet- en drinkgedrag. Het verbond van Vlaamse tandartsen adviseert om het aantal eet- en drinkmomenten te beperken tot 5, nl. 3 hoofdmaaltijden en 2 tussenmaaltijden per dag en om zure producten zo kort mogelijk in de mond te houden alvorens ze door te slikken.

Voor meer tips voor een gezond gebit: zie glimlachen.be

Vanwaar komt aspartaam en waar vind je het in terug? 

Aspartaam is een intensieve zoetstof, gemaakt van twee aminozuren die van nature voorkomen in onze voeding. Het werd ontdekt in 1965. Zoals alle andere laagcalorische zoetstoffen, is het gebruik ervan in de voedingsindustrie sterk toegenomen sinds deze datum om suiker te vervangen. Je vindt aspartaam in tal van producten op de markt. Het is één van de meest onderzochte zoetstof en de veiligheid ervan is dan ook meermaals bewezen. 

Het komt wereldwijd voor in verschillende voedingsmiddelen, met als voornaamste doel een zoete smaak te geven aan de voeding, zonder gebruik te maken van suiker. Op deze manier kan ook de calorie-inname beperkt worden. Aspartaam heeft namelijk een zoete smaak die wel 200 keer sterker is dan gewone suiker (tafelsuiker) en een verwaarloosbare caloriewaarde. Je moet er maar weinig van gebruiken om de zoete smaak na te bootsen.  

Kom hier te weten hoeveel kcal aspartaam bevat!

Onrust over de bijwerkingen van aspartaam

Aspartaam wordt gebruikt om minder suikers in te nemen, en meer bepaald de toegevoegd suiker. Op het internet en in de media zijn talrijke verontrustende boodschappen te lezen over de bijwerkingen van aspartaam. Zo kan je lezen dat aspartaam kanker kan veroorzaken. Darmkanker, longkanker, leverkanker… of zelfs een hersentumor? Aspartaam kan kanker uitlokken, maar klopt deze bewering? Nee, aspartaam is niet schadelijk! 

Anderzijds wordt er wel eens gezegd dat aspartaam epilepsie kan triggeren, en een effect zou hebben op de schildklier. Kan je allergisch zijn aan aspartaam? Krijg je buikpijn van aspartaam? Kan het darmongemakken veroorzaken? Zijn deze bijwerkingen van aspartaam een realiteit? Moeten zoetstoffen dan niet gewoon uit de winkelrekken worden gehaald? Wie beslist hierover? De verontrustende beweringen op het internet en in de media zijn talrijk, toch zijn ze onterecht. Wij kijken samen naar de waarheid over bijwerkingen van aspartaam. 

Mag je aspartaam eten tijdens de zwangerschap? Ontdek het antwoord 

Een van de meest gevreesde zogenaamde bijwerkingen van aspartaam is het ontstaan van kanker. Kan je werkelijk kanker krijgen wanneer je aspartaam eet? Nee, wees gerust! Consumenten lopen geen risico op kanker bij het drinken van lightfrisdranken, het gebruiken van een light confituur of van tabletjes in de koffie bijvoorbeeld. Aspartaam wordt dan wel geclassificeerd als “mogelijk kankerverwekkend” door het IARC, toch concluderen de autoriteiten dat de consumptie van aspartaam helemaal veilig blijft wanneer er rekening wordt gehouden met de blootstelling. Hoe kan dat? Het antwoord is simpel, en ontdek je hier! 

Wat zeggen de veiligheidsinstanties over de bijwerkingen van aspartaam? 

Wereldwijd bestaan verschillende instanties die nagaan of de zoetstoffen, en alle andere voedingsadditieven, al dan niet veilig zijn voor consumptie. Er wordt verduidelijkt in welke voedingsmiddelen en in welke hoeveelheden de zoetstoffen mogen worden gebruikt, zodat er zeker geen risico is bij een (zelfs hoge) consumptie ervan. 

• De Wereldgezondheidsorganisatie of (World Health Organisation, WHO) is verantwoordelijk voor de analyse op wereldniveau, onder andere via JECFA (Joint Expert Committee on Food Additives). 
• De Food and Drug Administration (FDA) bekijkt dit voor de Verenigde Staten. 
• De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (of de European Food Safety Authority, EFSA) gaat dit na voor Europa.  

Meer weten over deze instanties en hun specifieke rollen

In juli 2023,  nadat het IARC aspartaam bij de “mogelijk kankerverwekkend” stoffen rangschikte, heeft de JECFA de zoetstof opnieuw onderzocht rekening houdend met de blootstelling tot het gevaar en heeft het veilige gebruik ervan nogmaals bevestigd. Zo hebben ook de andere agentschappen gedaan in Europa en de Verenigde Staten. De aanbevelingen rond aspartaam blijven onveranderd. De producten waarin de zoetstof verwerkt zit mogen dus in alle veiligheid gegeten worden. Het is veilig voor de mens, zolang de ingenomen hoeveelheid niet hoger ligt dan de ADI of Aanvaardbare Dagelijkse Inname. De ADI van aspartaam blijft op 40 mg per kilo lichaamsgewicht per dag. Dit wil zeggen dat een volwassen vrouw van 60 kg, 2400 mg aspartaam mag innemen per dag, wat overeenkomt met meerdere liters light/zero dranken.  

Dat is goed nieuws! Daarbij blijft de gemiddelde inname van de zoetstof in België trouwens ver onder de ADI blijft. Gemiddeld neemt de Europeaan 2 tot 4 mg aspartaam in per kilo lichaamsgewicht per dag. 

Allergisch voor aspartaam: mythe of realiteit? 

Het risico op een allergische reactie bij het eten van voeding met aspartaam is hoogst onwaarschijnlijk. De zoetstof maakt geen deel uit van de 14 gekende allergenen waarvan de vermelding op het voedingsetiket verplicht is. Zijn er personen die bijkomende aandacht moeten besteden aan het eten van voedingsmiddelen met deze zoetstof? Meestal denken we dan aan vrouwen tijdens de zwangerschap, aan kinderen met een lager lichaamsgewicht en aan senioren. Toch is aspartaam ook voor deze bevolkingsgroepen veilig, zo bevestigen de veiligheidsinstanties.

Lees hier het antwoord van Christophe Mathys over de consumptie van de zoetstof bij kinderen.  

Phenylketonurie of PCU, wat is het? 

Er bestaat slecht één welbepaalde situaties waarbij aspartaam beter niet ingenomen wordt: in geval van fenylketonurie of PCU. Lees hier meer over fenylketonurie, de zeer zeldzame aandoening waarbij het lichaam het aminozuur fenylalanine (onder andere aanwezig in aspartaam maar ook in tal van andere voedingsmiddelen die eiwitten bevatten) niet kan afbreken. In deze buitengewone situatie zal het aminozuur zich opstapelen in het lichaam en kan het schade aanbrengen aan de hersenen. Deze bijwerking komt slechts bij zeer weinig personen voor.  

Aspartaam en bijwerkingen: de conclusies

Wat moet je onthouden over de bijwerkingen van aspartaam? Dat er geen bijwerkingen zijn! Zolang de ADI wordt gerespecteerd is de zoetstof veilig voor gebruik. Er is geen risico op kanker, op tumoren, op epilepsie, op schade aan de darmen, op letsels aan de hersenen (met uitzondering van personen met PCU, de zeldzame ziekte). 

De zoetstof mag in alle veiligheid toegevoegd worden onze voeding, en is niet schadelijke voor het organisme. Dat bevestigen de verschillende onafhankelijk instanties nogmaals na de nieuwe evaluatie van het bestaande wetenschappelijk onderzoek. Zolang je consumptie onder de ADI blijft, loop je geen risico op bijwerkingen. Benieuwd naar je eigen inname van aspartaam? Doe hier de test, vul in wat je dagelijks eet en bekijk of je zoetstoffeninname veilig is! 

Wil je minder suiker eten, wil je minder calorieën innemen of gewoonweg letten op je voeding? Dan kan aspartaam, net zoals de andere laagcalorische zoetstoffen, je verder helpen. Het bevat geen suiker en een verwaarloosbare caloriewaarde in vergelijking met tafelsuiker. Je hebt er trouwens erg weinig van nodig om een gerecht een zoete smaak te geven. Tal van personen gebruiken het. 

In de media kan je allerhande beweringen lezen, toch zijn die niet altijd onderbouwd. Foutieve berichtgevingen kunnen onnodig angst aanjagen bij de consument. Probeer de informatie telkens na te gaan bij een betrouwbare bron, zoals bij een gezondheidsprofessional bijvoorbeeld. Op onze website vind je onderbouwde informatie, op basis van het beschikbare wetenschappelijke onderzoek rond zoetstoffen en suiker, geschreven door een team voedingsexperts.