DOE DE TEST!

Zorgeloos zwanger met diabetes, het kan!

‘Zwanger worden’ is voor vrouwen met diabetes type 1 niet altijd vanzelfsprekend. We kennen allemaal de potentiële gevaren voor de gezondheid van de moeder én die van de baby.

Gelukkig kan je heel wat doen om de bloedsuikerspiegel tijdens de zwangerschap onder controle te houden. Guestblogger Charlotte Pots – mama van twee, diabetespatiënt en Diabeteslifestylecoach – vertelt ons haar persoonlijk verhaal en deelt ook enkele tips. 

Een zwangerschap is één van de meest bijzondere periodes in het leven! En laten we eerlijk zijn… diabetes type 1 maakt het allemaal nog een tikkeltje uitdagender. “Toen mijn man en ik 13 jaar geleden van een gezin droomden, zat ik – net als vele anderen – met zoveel vragen. Mijn eetpatroon en levensstijl zagen er toen nog helemaal anders uit dan vandaag. Elke dag opnieuw zorgde mijn diabetes type 1 voor schommelende bloedsuikerspiegels en flink wat kopzorgen. Als mama van Louis, Célestine (én mijn derde: het diabetesmonstertje) en met mijn persoonlijke ervaring als Diabeteslifestylecoach weet ik vandaag dat het ook anders kan.” Diabetes of niet, iedereen verdient een fijne zwangerschap! Hierbij enkele tips en aandachtspunten:  

1. Werk al voor de zwangerschap aan een stabiele bloedsuikerspiegel 

De beslissing om werk te maken van een kinderwens neem je in het geval van diabetes niet in 1-2-3! Niet alleen de partner, maar ook een arts moet ‘groen licht’ kunnen geven. Waarom is dit zo belangrijk? De bloedsuikerspiegel beïnvloedt namelijk het hele lichaam, ook het voortplantingssysteem. Daarom is het aangeraden om een kinderwens altijd op voorhand met een arts te bespreken, die kan controleren of de Hba1c-waarden (het percentage dat de gemiddelde bloedsuikerregeling van de laatste drie maanden weergeeft) voldoende onder controle zijn en dit bij voorkeur gedurende zes maanden voor de zwangerschap.  

2. Stabiele bloedsuikers zijn niet altijd perfect? 

Te hoge bloedsuikers verhogen het risico op een vroeg miskraam en kunnen tijdens de zwangerschap voor problemen zorgen. Maar vooraleer te paniekeren… De risico’s – waar we helaas zo vaak over horen – worden niet veroorzaakt door diabetes, maar door te hoge bloedsuikerwaarden. Een belangrijk verschil! Normale bloedsuikers zijn mogelijk, ook als je diabetes hebt. Maak van diabetesmanagement elke dag een prioriteit en vraag advies aan een gezondheidsprofessional, indien nodig. Loopt het toch eens moeilijk? Laat je niet ontmoedigen, want de ene dag lukt het nu éénmaal beter dan de andere. Geef niet op en ga ervoor, voor jezelf én de baby! 

3. Leer jouw insulinebehoefte begrijpen 

De bloedsuikerspiegel wordt door 101 factoren beïnvloed: het stressniveau, beweging, voeding… en ook de hormoonwerking! Een zwangerschap is echt een hormonale rollercoaster. Niet verwonderlijk dus dat jouw waarden flink in de war kunnen geraken. Bij TD1 vrouwen met een milde werking van de bètacellen kan de pancreas zelfs tijdelijk weer meer insuline aanmaken. Ook de insulinegevoeligheid is bij het begin van de zwangerschap meestal hoger dan normaal, om na enkele maanden weer te stabiliseren. Meet jouw bloedwaarden regelmatig en monitor je insulinebehoefte. Zo leer je te begrijpen wat jouw lichaam nodig heeft tijdens de zwangerschap. 

4. Waarom is voeding nog belangrijker bij zwangerschap en diabetes? 

Wat je eet, is één van de weinige factoren die je voor 100% in handen hebt bij diabetes. Kant-en-klare maaltijden, bewerkte voeding, geraffineerde suikers… ze hebben een nefaste invloed op diabetesmanagement. Als diabetespatiënt wéét je dat jouw lichaam het moeilijk heeft met te veel suikers en koolhydraten. Zelfcontrole tijdens de zwangerschap wordt daarom nog belangrijker! Maar… dat betekent niet dat je altijd de perfecte keuzes moet maken. Ook met diabetes type 1 of type 2 verdien je het om af en toe zorgeloos te kunnen genieten van een zoete verwennerij. Doe dit bewust en kies verder zoveel mogelijk voor gezonde voeding. Door jouw koolhydraat-intake in de gaten te houden, help je een extreme gewichtstoename te voorkomen. Want bij té veel extra zwangerschapskilo’s, vergroot de kans op insulineresistentie en dat is best te vermijden.  

Ontdek ook de heerlijke recepten van Charlotte Pots en hoe ze aan de slag gaat met zoetstoffen in de keuken, deze zijn niet enkel diabetesproof maar ook geschikt voor zwangere vrouwen! 

Fruitige herfst punch met stevia
Lekkere cake homemade with love

5. Maak van wandelen jouw nieuwe beste vriend!  

 
Een korte wandeling van 15 à 30 minuten doet wonderen om de bloedsuikerpiek na de maaltijd weer om te buigen. Zelfs met een hoogzwangere buik is een dagelijks wandelingetje veilig en comfortabel. Actief blijven verhoogt, net als gezond eten, meteen ook je insulinegevoeligheid. Een win-win!  

6. Draag zorg voor jezelf 

Diabetes is topsport en vraagt elke dag opnieuw jouw volle aandacht. Een baby in je buik maakt het er niet altijd makkelijker op. Een magische formule die al je angsten, stress, twijfels en schuldgevoelens wegtovert, bestaat helaas niet.

Durf stil te staan bij wat jij nodig hebt. Misschien wil je op werkvlak wat gas terugnemen? Heb je baat bij ontspanningsoefeningen? Heb je nood aan steun van vrienden of familie? Wat echt helpt, is voor iedereen anders. Zet jezelf op de eerste plaats en aarzel niet om professionele hulp in te schakelen. En vergeet niet dat je écht je uiterste best doet. Daar mag je terecht trots op zijn!  

Charlotte Pots

Diabetes type 2: welke zoetstoffen gebruiken?

Bij de diagnose van diabetes type 2 word je overspoeld met informatie rond voeding, beweging en lichaamsgewicht. Maar wat is het advies rond zoetstoffen? We bespraken het met Michaël Sels.

Diabetes type 2 is een welvaartziekte waarvan overgewicht een uitlokkende factor is. Het is belangrijk het totale voedingspatroon in acht te nemen en niet enkel de aanbreng van suikers. Suikervrije of –arme voedingsmiddelen zijn niet per definitie gezond, geeft Michaël Sels aan. Neem bijvoorbeeld chocolade of koekjes met zoetstoffen. Ze bevatten nog steeds vetten, die in geval van diabetes type 2 ook voldoende aandacht moeten krijgen. 

Diabetes type 2 en suikers

Diabetespatiënten moeten natuurlijk wel weten hoeveel suikers ze innemen om de bloedsuikerspiegel (of glycemie) niet nadelig te beïnvloeden. Daarnaast is het ook belangrijk dat de hoeveelheid afgestemd is op de eventuele geneesmiddelen, vervolgt Michaël Sels. 

Je moet niet per se suikervrij eten of alle koolhydraten bannen uit je voedingspatroon. Het is het type koolhydraten dat van belang is, geef daarbij de voorkeur aan complexe koolhydraten, zoals bijvoorbeeld (volkoren) brood, (bruine) rijst en andere (ongeraffineerde) granen. Of nog, peulvruchten bevatten koolhydraten maar hebben een voordelig effect op de gezondheid en mogen zeker nog deel uitmaken van het voedingspatroon in geval van diabetes type 2.

Het verschil tussen suiker en suikers? Ontdek het hier! 

Toegevoegde suikers moeten daarentegen zoveel mogelijk beperkt worden, en hier kunnen zoetstoffen een essentiële rol spelen, zegt Michaël Sels. Ze hebben geen invloed op de bloedsuikerspiegel, hebben geen nadelig effect op de tandgezondheid en bevatten weinig tot geen calorieën.  

Zijn trendy suikers een goed alternatief? Lees er meer over. 

Wat kunnen zoetstoffen betekenen? 

Als diabetespatiënt kan je alle zoetstoffen gebruiken op de markt! Je kan kiezen voor voedingsmiddelen met zoetstoffen maar lees daarbij het voedingsetiket. Bekijk daarbij de voedingstabel en de hoeveelheid suikers in het product. Vergeet ook niet na te gaan hoeveel calorieën het bevat en het aantal verzadigde vetten. Kook je zelf met zoetstoffen, kies de zoetstof die bij je recept past! 

Lees ook het interview met Michaël Sels rond de veiligheid van zoetstoffen!

Zwangerschapsdiabetes en zoetstoffen: expert aan het woord

Zwangerschapsdiabetes is een vorm van diabetes die zich enkel voordoet tijdens de zwangerschap. Het is tijdelijk maar vraagt de gepaste aandacht om de gezondheid van de moeder en het ongeboren kind te verzekeren. We vroegen advies aan diëtist Michaël Sels, hoofdiëtist UZA.

Hoe ontstaat zwangerschapsdiabetes? 

Zwangerschapsdiabetes of diabetes gravidarum ontstaat door een hormonale uitlokking tijdens de zwangerschap. De hormonale huishouding komt uit balans, legt diëtist Michaël Sels uit, waardoor het lichaam de suikers uit onze voeding niet meer op een optimale manier kan verwerken. De bloedsuikerspiegel (of glycemie) gaat hierdoor stijgen wat gevaarlijk is voor moeder en baby. Het kan onder andere het geboortegewicht van de baby beïnvloeden, vervolgt Michaël Sels, het gewicht kan te snel stijgen wat de bevalling kan bemoeilijken

Of je het ontwikkelt hangt af van verschillende factoren, zoals een voorgeschiedenis van diabetes in de familie maar ook overgewicht of obesitas bij de vrouw vóór de zwangerschap is een uitlokkende factor, zegt Michaël Sels. Omdat het gevaarlijk kan zijn voor de moeder en het ongeboren kind, toch vaak zonder symptomen verloopt, zal in België elke vrouw tijdens de zwangerschap getest worden via de zogenaamde glucosetolerantietest. 

Na het drinken van een drank met een geijkte hoeveelheid glucose wordt nagegaan hoe het lichaam reageert door het meten van de bloedsuikerspiegel of bloedglucose (de hoeveelheid glucose, suiker, in het bloed). Wordt er diabetes vastgesteld? Met een goede opvolging van gezondheidsprofessionals en advies van de diëtist vermijd je alle risico’s! Na de bevalling verdwijnt de hormonale disbalans, toch heeft de moeder nadien een verhoogd risico op het ontwikkelen van diabetes type 2, zegt Michaël Sels. 

Lees ook: Zwangerschapsdiabetes bij 1 op 7 geboortes 

Wat kan je eraan doen? 

Bij de diagnose is het essentieel de bloedglucosewaarde in balans te krijgen en te houden, vertelt Michaël Sels. Dit doen we in eerste instantie doormiddel van een aangepast voedingspatroon, om het gebruik van geneesmiddelen (bijvoorbeeld insuline) te vermijden. Het zijn voornamelijk de suikers in de voeding die voldoende aandacht moeten krijgen. 

Ontdek onze infografiek!

Michaël Sels wijst daarbij op het belang van koolhydraten tijdens de zwangerschap. Alle koolhydraten mijden is niet nodig! Het is het type koolhydraten dat belangrijk is. De voorkeur moet gaan naar complexe koolhydraten (aardappelen, granen…), deze worden trager opgenomen waardoor er geen piek ontstaat van glucose in het bloed. Daarnaast mogen voedingsmiddelen zoals melk en melkproducten (yoghurt of kaas), groenten en fruit niet ontbreken in het dieet. Ook vezels zijn een belangrijke troef, vervolgt Michaël Sels. Vezelrijke voeding (ongeraffineerde graanproducten zoals brood, peulvruchten, groenten en fruit), net zoals eiwitten (bijvoorbeeld uit vlees en vis), vertragen de maaglediging en dus de opname van suikers uit de voeding. Vezels zijn elke dag belangrijk en mogen niet ontbreken binnen een aangepast voedingspatroon, aldus Michaël Sels. 

Zoetstoffen tijdens de zwangerschap? 

Het is de dagelijkse inname van snelle en toegevoegde suikers die beperkt moeten worden, zoals suiker dat je op tafel zet, maar ook honing of siroop. In dit geval bieden zoetstoffen hulp! Dankzij het gebruik ervan van kan je alsnog voeding met een zoete smaak eten zonder de bloedglucosewaarde sterk te doen stijgen. Daarnaast leveren ze een verwaarloosbare hoeveelheid calorieën, wat van pas kan komen voor vrouwen met overgewicht of obesitas die een gecontroleerde gewichtstoename moeten hebben tijdens de zwangerschap. 

Zijn ze dan veilig voor moeder en baby? Ze zijn zeker veilig als per dag bovengrens niet wordt overschreden. Een halve liter light frisdrank per dag is veilig voor beide, geeft Michaël Sels aan, of alle equivalente hoeveelheden zoetstoffen. Een frisse zelfgemaakte mocktail drinken, twee sneden cake met een bepaalde zoetstof of een light product eten kan gerust indien je zwanger bent. Elke soort zoetstof dat beschikbaar is op de markt werd onderzocht en goedgekeurd, ze kunnen dus allemaal gebruikt worden tijdens de zwangerschap. Kies het voedingsmiddel dat je het lekkerste vindt of maak je recept met een zoetstof naar keuze. 

Meer informatie over het effect van laagcalorische zoetstoffen op de bloedsuikerspiegel 

Wortelcake met quinoa

Een aparte, maar heerlijke cake van onze culinaire blogster Marta Majewska - The Luscious Joys of Princess Misia! Cake met olijfolie zonder toegevoegde suikers, maar mét extra smaak!

Lees meer

Chocolade Babka

De Zweedse babka wordt steeds populairder, dus een suikervrije variant mag niet ontbreken!

Dit zoete gevlochten brood doet ons van textuur denken aan een brioche. Het brood is niet enkel leuk om naar te kijken, maar ook heerlijk om van te smullen. Gebruik voor de vulling 200 g suikervrije chocoladepasta of maak hem zelf met onderstaand recept. 

Ingrediënten (voor 12 porties)

Deeg  

  • 300 g zelfrijzende bloem 
  • 50 g stevia kristalkorrel 
  • 7 g droge gist  
  • 2 medium eieren 
  • 60 ml water 
  • Een snuifje zout 
  • 70 g zachte boter 

Chocoladepasta 

  • 120 g gepelde hazelnoten 
  • 10 g cacaopoeder 
  • 75 g stevia kristalkorrel 
  • 1 eetlepel zonnebloemolie 
  • 1 theelepel vanille 

Bereiding 

Voor het babka deeg

  • Doe de bloem, stevia kristalkorrel en droge gist met een snuifje zout in de kom van je staafmixer. Plaats je deeghaak en laat even draaien, zodat de ingrediënten goed kunnen mengen. 
  • Voeg dan één voor één de eieren toe en laat opnemen.  
  • Voeg dan het water toe en laat dit volledig opnemen tot een plakkerig deegje. 
  • Snijd de zachte boter in kleine blokjes. Laat de machine op een lage stand draaien en voeg kleine stukjes boter één voor één toe aan het deeg.  
  • Laat de machine dan zo’n 10 minuten op medium stand draaien. Indien nodig, schrap tussendoor het deeg even van de kanten. Heb je nu toch het gevoel dat het deeg te plakkerig is? Voeg dan één voor één nog een extra eetlepel bloem toe tot het deeg meer van de kanten begint weg te komen. 
  • Smeer een grote kom in met wat neutrale olie en leg het deeg erin. Besmeer ook de bovenkant met wat olie en dek af met plastiekfolie. Zet voor minimaal een halve dag in de koelkast, idealiter een hele nacht.  
  • Haal het deeg uit de koelkast en rol het uit op een werkblad bekleed met bloem. 
  • Rol het deeg uit met een deegroller, ongeveer in een rechthoek met een dikte van 1 centimeter. Besmeer het gehele deeg met de chocoladepasta en rol op in een rol langs de lange zijde.  
  • Breng de uiteinden van het deeg naar elkaar toe en twist ze om elkaar heen. Doe het deeg in een bakvorm en snij de bovenkanten in met een mesje voor een decoratief element. 
  • Leg een keukenhanddoek op de bakvorm en laat een uurtje rusten alvorens je hem gaat afbakken. 
  • Bak de babka in ongeveer 30 minuten goudbruin in een oven op 180°C. Laat even afkoelen en serveer dan meteen. 

Voor de chocoladepasta 

  • Rooster de hazelnoten voor 10 minuten op 160°C.  
  • Laat ze even afkoelen en doe ze dan met de overige ingrediënten in een blender of keukenmachine en blend tot een egale gladde pasta. Dit kan enkele minuten duren. 

Energiewaarde (voor 1 plak babka) = 251 kcal

10g minder suiker per portie (t.o.v. de gesuikerde versie)

Download het recept hier!

Mini pumpkin bundt cakes

Het nieuwe recept van onze foodie Simply Morane is ideaal voor dit seizoen en zeker voor een Halloween party !

Morane heeft voor een bulkzoetstof gekozen voor haar mini pumpkins. Bulkzoetstoffen zijn bijzonder interessant in gebakjes omdat ze voor hetzelfde volume zorgen als suiker. 100 g suiker wordt vervangen door 100 g zoetstof. Waarom is het interessant? Je gebruikt hetzelfde gewicht en dezelfde dosering maar zonder de calorieën van suiker! 

Ingrediënten (voor 6 mini pumpkins of 12 bundt cakes)

Cake

  • 200 g huisgemaakte pompoenpuree 
  • 50 g appelmoes zonder toegevoegde suikers
  • 50 g gesmolten boter 
  • 80 g zoetstof op basis van erythritol 
  • 200 g witte bloem 
  • 1 el. baking powder 
  • 1 ei 
  • 1 volle el. 4 kruidenmix  
  • sinaasappelzeste 

Topping  

  • 3 el. skyr  
  • 3 el. melk  
  • 2 kl. zoetstof

Erythritol is de enige bulkzoetstof zonder caloriewaarde

Bereiding

  • Verwarm de oven voor op 180°C
  • Meng in een kom de pompoenpuree, de appelmoes, de zoetstof, de gesmolten boter en de zeste van +/- 1/2 sinaasappel Voor de pompoenpuree : kook een ¼ van een geschilde pompoen in kokend water of met stoom en pureer het resultaat
  • Voeg de bloem, de baking power, de 4 kruidenmix en een snuifje zout. Meng goed onder elkaar. 
  • Giet het resultaat in een muffinvorm of een speciale bakplaat in de vorm van pompoentjes
  • Bak gedurende +- 15-20 minuten
  • Laat afkoelen en snij de randjes mooi vlak om de halve pompoentjes over elkaar te kunnen leggen 
  • In een aparte kom: verdun de skyr met de melk en voeg de zoetstof toe. 
  • Dompel het bovenste stuk van de pompoentjes in het mengsel. 
  • Versier met pompoenpitjes, een beetje kaneelpoeder en (naar keuze) een kaneelstokje. Smakelijk! 

Tip: bewaar deze mini bundt cakes max. 3 dagen in de koelkast  

Energiewaarde (voor een mini pumpkin) = 196 kcal

15.6 g minder suiker per portie (t.o.v. de gesuikerde versie)

Download het recept hier

Ga voor meer balans met Simply Morane

Mijn naam is Morane. Ik ben al meer dan 5 jaar diëtiste en werk ook dit jaar weer samen met het platform Zoetstoffen.eu. Daar ben ik superblij om! Ik geef jullie graag wat meer informatie over dit onderwerp en ook alvast een paar handige tips voor in de keuken.

Lees meer

Alles wat u moet weten over polyolen

Polyolen zijn zogenaamde vul- of bulkzoetstoffen. Ze worden industrieel aangemaakt, maar zijn in kleine hoeveelheden ook van nature aanwezig in diverse fruit- en groentesoorten, zoals lijsterbessen of champignons. Hun zoetkracht bedraagt 0,4 tot 1 keer die van gewone suiker of sacharose. Ze leveren calorieën, maar weet je waarom?

Lees meer

Fruitige herfst punch met stevia

Gun jezelf 5 minuten me-time met deze heerlijke nazomerse – herfst punch, een nieuw recept van diabeteslifestylecoach, Charlotte Pots!

De zomer zit er alweer op! Dat betekent dat het weer tijd is om een versnelling hoger te schakelen. Het werk draait op volle toeren, de kinderen moeten naar school, de hobby’s starten weer op… Even wennen, nietwaar? Probeer om tijdens de septemberrush voldoende tijd voor jezelf in te plannen. Me-time is zo belangrijk! Zeker als je – net als diabetespatiënte Charlotte –  jouw bloedsuikerwaarden permanent in de gaten moet houden. Haar perfecte mini-break? Een halfuurtje genieten met een lekkere punch (en een goed boek) erbij. Klaar in een handomdraai en ongelooflijk lekker!  

Ingrediënten (+/- 1 l of 6 glazen van 15 cl)  

  • Verse gember (+/5 cm naar voorkeur) 
  • 1 kaneelstokje 
  • Steranijs (enkele bloemetjes naar voorkeur) 
  • 3 dl thee van gedroogde pompelmoes (of andere fruitthee naar voorkeur)
  • Enkele takjes verse verveine 
  • 5 dl sap van watermeloen  
  • 1 dl vers pompelmoesap 
  • 1 dl vers limoensap 
  • 16 stukjes pompelmoes (+/- ½ pompelmoes) 
  • 8 bolletjes watermeloen  
  • Vloeibare stevia (enkele druppels naar smaak en voorkeur)

Is stevia een natuurlijke suiker? 

Bereiding: 

  • Trek een thee van water met verse gemberschijfjes. Laat even goed koken zodat de gembersmaak goed tot haar recht komt. Laat de thee afkoelen en doe er een kaneelstokje, wat steranijs, gedroogde pompelmoes en verveine bij.  
  • Meng de gemberthee met het sap van pompelmoes, limoen en watermeloen. 
  • Werk af met de stukjes fruit en voeg een paar druppeltjes vloeibare stevia toe naar voorkeur, cheers! 

Energiewaarde (per glas van 15 cl) = 34 kcal

5 g minder suiker per glas (t.o.v. de gesuikerde versie)

Download het recept hier!

Drink je deze punch liever warm? Dat kan! 
Laat het fruit dan achterwege en voeg eventueel een extra kaneelstokje toe.  

Ontdek andere tips van diabetes lifestyle coach Charlotte Pots!

Madeleines met citroen en lavendel

Lifestyle influencer An-Katrien heeft altijd al een zwak gehad voor ‘Madeleines’, maar wilde graag eens iets nieuw uitproberen: een recept dat deze gebakjes nog frisser en nog interessanter maakt.

Na veel zoeken en nadenken ging onze lyfestyle blogster, An-Katrien, voor een twist met frisse citroen en een toets van lavendel. De beste mini-cakejes die ze tot nu toe geproefd heeft, en nog eens helemaal diabetes- en Instagramproof ook! Voor dit recept gebruikte ze de zoetstof stevia in poedervorm, ideaal voor gebakjes. Ook in andere recepten kan je suiker meestal gewoon 1 op 1 vervangen met deze zoetstof, superhandig (of 1 op 2, altijd goed nakijken op de verpakking van het gekozen product)! De madeleines zijn de ideale snack, tea-time koekjes of ook perfect om mee te geven in de brooddoos van de allerkleinsten! 

Ingrediënten (voor 15 madeleines)

  • 2 eieren 
  • 100 g stevia in poedervorm
  • 1 tl citroenzeste
  • 2/3 el eetbare lavendel (bij de bio of natuurwinkel)
  • 100 g boter
  • 125 g bloem 
  • 1 tl bakpoeder

Zonder suiker of zonder toegevoegde suikers, dit is heel wat anders!

Bereiding: 

  • Verwarm de oven voor op 190°C. 
  • Mix de eieren en suiker gedurende 5 minuten in een kom tot het mengsel schuimig begint te worden. 
  • Smelt de boter, rasp de citroenzeste en hak of knip de eetbare lavendel fijn. Zo komt de smaak van de lavendel beter tot zijn recht!
  • Voeg de citroenrasp, lavendel en gesmolten boter toe aan je mengsel. 
  • Spatel de bloem en het bakpoeder door het mengsel. 
  • Zorg ervoor dat je het mengsel lang genoeg in de koelkast laat staan (ongeveer 3u), maar je kan het ook ’s avonds klaarmaken en ’s morgens de madeleines pas bakken. 
  • Vul de vormpjes voor ongeveer 2/3 met je beslag. 
  • Bak de madeleines 10-12 minuten. Op het einde zal je zien dat ze bovenaan rond beginnen worden, dan zijn ze klaar! 
  • Strooi er eventueel nog wat verse lavendel over om te presenteren. 

Energiewaarde (voor 1 madeleine) = 101 kcal 

6,7 g minder suiker (t.o.v. de gesuikerde versie) 

Download het recept hier

100% geslaagde recepten met zoetstoffen: tips van Michaël Sels

Suikervrije recepten maken kan voordelig zijn voor jouw gezondheid. Toch vraagt het bereiden van gerechten met zoetstoffen een minimum aan kennis. Chef-kok en diëtist Michaël Sels (Hoofddiëtist UZA) deelt zijn ervaring voor een 100% geslaagd resultaat!

Wens je suikervervangers in je recepten te gebruiken omdat je diabetes hebt (suikerziekte), omdat je op je gewicht let en dus minder calorieën wilt innemen of gewoon omdat je jouw inname van totale suikers wilt verminderen? Suiker is niet alleen een zoet ingrediënt, het heeft ook andere functies waarmee rekening moet worden gehouden om heerlijke recepten te realiseren met minder suikers. De tips van Michaël Sels om de functie van bewaarmiddel en bindmiddel te vervangen bij het koken ontdekt u in dit artikel! Vind er het heerlijk recept van frambozenconfituur met chiazaden alsook het lievelingsrecept Chef-kok en diëtist Michaël Sels: cake met appels. Na jarenlange ervaring met het gebruik van suikervrije alternatieven geeft hij hieronder zijn exclusieve tips om de overige functies van suiker in recepten te vervangen: 

Recepten met zoetstoffen: de perfecte kleur & smaak  

Heb je al eens een cake gebakken met een suikervervanger? Dan heb je misschien gemerkt dat het karamelliseren of kleuren van het gebak ontbrak. Suiker heeft de erg gewaardeerde capaciteit om te karamelliseren en te kleuren. Dat komt door de Maillardreactie dat het ondergaat bij hogere temperaturen en voor de prachtig bruine kleur zorgt van gebak. 

TIP : Voor Michaël Sels zijn er verschillende oplossingen. Indien je de helft van de suiker behoudt in het recept kleurt de cake alsnog. Verlaag je de portie suikers liever wat verder? Maak een suikervrij gebak en voeg bovenaan suiker toe zodat deze kan karamelliseren. Wil je volledig suikervrij bakken? Roer dan enkele mespunten cacaopoeder onder het beslag alvorens het in de oven te zetten. Zo proef je niet de cacaosmaak maar verkrijg je wel een lichtbruine kleur! 

RECEPT : Maak je suikervrije muffin zoals gewoonlijk. Haal ze 5-10 minuten voor het einde van de baktijd uit de oven en bestrijk ze met 2 eetlepels siroop (bv. ahornsiroop). Zet ze opnieuw in de oven voor de overige 5-10 minuten tot het goudbruin kleurt. 

«Er bestaan mengelingen op de markt die wel kleuren en karamelliseren», vervolgt Michaël Sels. Elke zoetstof heeft andere eigenschappen en producenten zoeken de beste combinatie ingrediënten om een product te ontwikkelen die zo eenvoudig mogelijk kan worden gebruikt in de keuken. Zo heb je producten op de markt met de zoetstof tagatose, die wel kleurt.  

Rijsmiddel en smaakmaker

Met de jarenlange ervaring ondervond Michaël Sels dat een bereiding met suikervrije alternatieven minder rijst dan bij het volgen van een standaard recept. Suiker is inderdaad een belangrijk ingrediënt bij het rijzen van beslag

TIP : Kies voor zelfrijzend bakmeel of voeg een zakje bakpoeder toe. Wil je een recept uitproberen waar deze ingrediënten reeds in verwerkt zitten en wil je deze suikervrij maken? Voeg in dat geval een extra zakje bakpoeder toe.  

Belangrijker nog, suiker wordt gebruikt voor zijn zoetkracht. Gelukkig, zegt Michaël Sels, is dit ook onmiddellijk de functie van zoetstoffen. We gaan ze toevoegen omwille van hun zoetkracht.  

TIP: Er bestaat een groot aantal suikervervangers op de markt. Ga na welke jij het lekkerst vindt in jouw recept. Misschien vind je het ene beter passen in het ene recept en het andere in een ander recept. Voed steeds de geschikte hoeveelheid toe, zoals aangegeven op de verpakking. Dit kan namelijk sterk verschillen van product tot product.  

Aspartaam, cyclamaatstevioglycosiden (stevia) of sucraloseLaagcalorischpolyolen of intensieve stoffen? Wat is wat? Lees er alles over in de rubriek “Zoetstoffen”! 

Het juiste volume en gewicht, zowel koud als warm 

Dat brengt ons bij de laatste functie: het volume en het gewicht dat het met zich meebrengt. De hoeveelheid zoetstof dat gebruikt dient te worden in jouw recepten staat steeds vermeld op de verpakking. Dit kan echter verschillen van het volume en/of gewicht van suiker. Hierdoor kan het bekomen volume of gewicht van het beslag ook verschillen.  

TIPMichaël Sels raadt aan het gebruik van andere ingrediënten te verhogen indien nodig. Neem een klassieke 4/4 cake (quatre quart), waarbij er 200 g van elk ingrediënt wordt gebruikt maar waar 200 g suiker moet worden vervangen door 20 g zoetstof (dit hangt natuurlijk af van de gebruikte zoetstof, kijk steeds de verpakking na). Het eindresultaat zal natuurlijk heel wat minder wegen dan gebruikelijk. Met bijvoorbeeld 50 g extra bloem, 50 g extra boter en een bijkomend ei bereik je toch ongeveer het gewenste gewicht. 

Je zal merken dat de bereiding van een suikervrij recept heel anders is. De reactie tussen de verschillende ingrediënten zal mogelijks verschillen. Laat je daarom niet afschrikken, zegt Michaël Sels! Het beslag zal er wellicht anders uitzien maar daarom niet minder lekker zijn. Zo kan de consistentie vaster zijn, dat is normaal. 

TIP: Is het beslag te vast en te moeilijk om onder elkaar te mengen? Voeg wat extra vloeistof toe, bijvoorbeeld 2-3 eetlepels melk. 

Wat is jouw zoetstofinname? Hoeveel mag je ervan eten? Doe de test! 

Koude of warme bereidingen? Beide zijn mogelijk! In koude bereidingen kan elk alternatief eenvoudig worden gebruikt, zoals in yoghurt, plattekaastaart of waterijsjes. Houd bij warme bereidingen zeker rekening met de bovenstaande tips, waaronder de Maillardreactie en het kleuren van gebak. Daarbij verwarm je bepaalde producten, zoals deze op basis van Acesulfaam K, best niet boven de 200°C legt Michaël Sels uit. Kijk hiervoor steeds naar het advies van bereiding op het voedingsetiket. 

RECEPT: Suikervrij homemade glazuur? Maak eens een topping met cream cheese, zoetstof naar smaak en citroenzeste. Een heerlijke afwerking voor cupcakes of wortelcake bijvoorbeeld. Je kan het zelfs kleuren door het een eetlepel sap van bosbessen toe te voegen. 

Michaël Sels sluit het interview af met een laatste tip: neem een gezonde en evenwichtige voeding aan. Ook een suikervrij koekje blijft een koekje en hoort in kleine hoeveelheden geconsumeerd te worden. 

Chocoladecake met rode biet

Onze culinaire blogster Marta Majewska – The Luscious Joys of Princess Misia! – pakt uit met een heel bijzonder gebak! In deze cake zit namelijk geen suiker, maar wel rode biet die voor een zoete, zachte toets zorgt. Zo hoef je niet te veel vetstof toe te voegen, en ben je toch verzekerd van een hemelse smaak.

Lees meer

My sweet caramel

Karamel maken met zoetstoffen? Eenvoudig! Een zoetstof op basis van tagatose gebruik je zoals suiker! Volg dit recept om karamel te maken en gebruik het op verschillende manieren!

Lees meer

Koken met zoetstoffen: tips van chef-kok Michaël Sels

Koken met zoetstoffen is heel anders dan met suiker. Het resultaat kan dan wel even zoet zijn, tijdens de bereiding kan je voor bepaalde uitdagingen staan. Voor 100% geslaagde recepten geeft Chef-Kok Michaël Sels ons zijn exclusieve tips.

Dankzij het gebruik van zoetstoffen kan de consumptie van suiker verminderd worden, en dat kan voordelig zijn voor de gezondheid. Niet enkel wanneer je diabetes (suikerziekte) hebt, ook de algemene gezonde bevolking kan hier baat bij hebben. Binnen een gezond en gevarieerd voedingspatroon wordt namelijk aangeraden de consumptie van toegevoegde suikers te beperken. Daarnaast vermindert het de inname van calorieën. 

Om suiker te vervangen in een recept moet rekening worden gehouden met verschillende aspecten. Ook al kunnen ze de zoete smaak nabootsen, moet er heel anders mee worden omgegaan in de keuken. Voor een 100% geslaagd recept met een zoetstof is een minimum aan kennis nodig. Chef-kok en diëtist Michaël Sels (Hoofddiëtist UZ Antwerpen) gaf ons een interview met zijn ultieme tips om suikervrij te bakken! 

De functies van suiker

Om te bepalen hoe je met deze suikervervangers moet omgaan in de keuken stelt Michaël Sels voor om eerst te bekijken naar de functies van suiker. Voor elke functie moet namelijk een oplossing gevonden worden. Voor hem zijn er 6 functies waarmee rekening moet worden gehouden:

  1. Conserveermiddel
  2. Bindmiddel
  3. Kleur
  4. Rijsmiddel
  5. Smaakmaker (zoet)
  6. Volume

Wil je iets karameliseren? Gebruik tagatose als suikervervanger! 

Suikervrije gerechten bewaren en binden 

Een eerste belangrijke functie is het bewaren van voedingsmiddelen. Producten waarin veel suikers zitten, kunnen lange tijd bewaard worden. Michaël Sels geeft het voorbeeld van confituur. Een standaard recept bevat 50% fruit en 50% suiker. Door deze hoge concentratie kan confituur maandenlang bewaard worden buiten de koelkast.

Confituur met zoetstoffen bewaren?  

Maak eerder kleine porties confituur en bewaar het tot 3 weken in de koelkast. Heb je een grote hoeveelheid fruit? Vries het fruit in en maak geleidelijk aan confituur, zo heb je steeds een vers potje bij de hand. 

Bij het maken van confituur zie je ook onmiddellijk een 2e functie van suiker opduiken: het fungeert als bindmiddel. Michaël Sels heeft een prima alternatief! 

Voor een natuurlijke smaak en heerlijk resultaat stelt Michaël Sels voor om chiazaden in te schakelen. In contact met het vocht van het fruit zullen deze geleren. De zaden passen goed in een frambozen- of aalbessenconfituur. Toch liever geen chiazaden? Probeer met een ander bindmiddel zoals gelatine of, voor een plantaardige versie, agar agar.  

Voeg 1 eetlepel chiazaden toe per 100 gram fruitpuree, meng hieraan een hoeveelheid zoetstof toe naar smaak en warm het op. Vul steriele potjes, sluit ze goed en zet ze tot 3 weken in de koelkast zodra ze zijn afgekoeld. 

Meer weten over suikers en de bestaande alternatieven? 

Het lievelingsrecept van Michaël Sels met zoetstoffen 

Michaël Sels is een fan van klassiekers. Zijn favoriet recept: appelcake. Het toevoegen van fruit in een cake met zoetstoffen is trouwens een absolute aanrader. Het helpt mee verschillende functies van suiker te vervangen: 

  • geeft een natuurlijk zoete smaak dankzij het fruit 
  • zorgt voor extra volume 
  • kleurt bruin bij bereiding 

Ingrediënten

  • 4 appels 
  • 250 g zelfrijzende bloem 
  • 3 eieren 
  • 100 g margarine 
  • 200 g IJslandse yoghurt (Skyr) 
  • 4 el zoetstof op basis van stevioglycosiden (bijvoorbeeld Stevia) 
  • 2 el pijnboompitten 

Bereiding

  • Verwarm de oven op 185°C. 
  • Splits de eieren. 
  • Smelt de margarine en meng deze met de yoghurt en de eidooiers. 
  • Meng de zoetstof onder de zelfrijzende bloem, voeg deze droge ingrediënten toe aan het yoghurtmengsel en roer stevig. 
  • Klop het eiwit op tot de vorming van pieken en spatel het voorzichtig onder het beslag. 
  • Snijd de appels in kleine dobbelsteentjes en meng deze samen met de pijnboompitten door het beslag. 
  • Stort dit in een ingevette cakevorm en bak de cake gedurende 45-55 minuten in het midden van de oven. 

Benieuwd naar de oplossing voor de andere functies van suiker? Binnenkort volgen bijkomende tips van Michaël Sels om suikervrij of suikerarm te bakken met minder calorieën en toch een heerlijk zoete smaak! Schrijf je in op de nieuwsbrief om niets te missen.

Amandelcake met peer en gember

Niets zo zalig dan een stukje versgebakken cake uit de oven. Zeker als de temperaturen rond het vriespunt zijn. Blijf binnen en geniet extra met deze glutenvrije en suikervrije amandelcake met peer en gember.

Lees meer

Emotionele kilo’s: wat zijn het?

Emotionele kilo’s verwijzen naar de kilo’s die we aankomen door overconsumptie als gevolg van emoties, bijvoorbeeld onder invloed van stress.

Emoties kunnen ons ertoe aanzetten om te eten zonder dat we echt honger hebben. We grijpen dan vaak naar voedingsproducten met veel suikers en/of vetten. Hoe komt dat? Emoties zijn in onze hersenen van invloed op de neurotransmitters van ons humeur, en die gaan vervolgens onze eetlust opwekken. Voedsel wordt dus gebruikt als systeem om een tevreden gevoel te creëren.

Emotie-eten

Dat gebeurt vooral onder invloed van stress en andere negatieve emoties (tegenslag, verdriet, woede, verveling, donkere gedachten …) die ons zullen aanzetten tot eten. Vaak grijpen we naar iets zoets, want daardoor zal ons lichaam dopamine afscheiden, een stof met een troostend effect: het zogenaamde beloningscircuit. Onze hersenen onthouden bovendien alles. Het gevolg is dat we bij stress of tegenslag een sterke drang naar zoet kunnen voelen, omdat we alvast anticiperen op het genot dat voortvloeit uit dat beloningscircuit.

Hoe voorkom je dat je door stress of andere negatieve emoties gaat eten en bijkomt? Ontdek 6 tips voor een succesvolle aanpak.

  1. Houd controle over je emoties of stress: vraag jezelf af wat je precies voelt, wat er op dat moment gebeurt.
  2. Ga iets actiefs doen, zoals meditatie of yoga.
  3. Beperk jezelf tot 3 evenwichtige maaltijden per dag. Zo maak je duidelijk onderscheid tussen honger en zin om te eten.
  4. Tussendoortjes: vervang gesuikerde en vette voedingsproducten door iets lichters (fruit, magere yoghurt, suikervrije lightdrank …).
  5. Eet langzaam om optimaal te genieten van je eten en het verzadigingsgevoel te stimuleren.
  6. Beweeg! Door lichaamsbeweging verdwijnt stress én verbrand je vet!

Indien nodig, laat je ondersteunen door een gezondheidsprofessional!

Fruittaart

Sophie Charlier van Tomate-Cerise herontdekt het recept van de fruittaart van haar grootmoeder! Een klassieker met een ouderwets smaakje...

Lees meer

Naar een gezonde voedingsomgeving in Europa

Om gezond te eten heb je een gezonde leefomgeving nodig! De International Sweeteners Association (ISA) verleende haar steun aan een evenement van EURACTIV, waarop Europese maatregelen werden besproken voor het creëren van een gezonde leefomgeving.

Het aantal gevallen van obesitas en niet-overdraagbare ziekten neemt nog steeds toe. De druk op de overheid om in actie te komen en een gezonde leefomgeving te bevorderen, neemt dan ook toe. In het kader van de strategie ‘Van boer tot bord’ (Farm to Fork Strategy of F2F) wil ook de Europese Unie die koers varen en nadenken over mogelijke voedings- en volksgezondheidsmaatregelen.

Minder suiker, vet, zout …

Christine Schneider, rapporteur voor het Europees Parlement over de F2F-strategie, benadrukt in die context dat er voor de voedingsindustrie een belangrijke rol is weggelegd om gezond eten mogelijk te maken. Volgens Stineke Oenema (UN Nutrition) is de herformulering van voedingsproducten een essentiële stap om ingrediënten zoals suiker, vet en zout terug te schroeven. Ze verduidelijkt daarbij wel dat één voedingsproduct op zich niet gezond of ongezond is, maar wel het eetpatroon als geheel.

Laagcalorische zoetstoffen kunnen deel uitmaken van die herformulering, om het suikergehalte in levensmiddelen te verminderen en toch een lekkere zoete smaak te behouden. Valentian Nolli van de Duitse groothandelaar METRO voegt eraan toe dat levensmiddelen aan een aantal kenmerken moeten voldoen om door de consument te worden aanvaard, zoals een lekkere smaak.

Video: Obesitas helpen voorkomen met eenvoudige handelingen

Voedingsomgeving, overgewicht en zoetstoffen

Door het suikergehalte in het voedingsaanbod te verlagen, maar tegelijk die o zo lekkere zoete smaak te behouden, kunnen laagcalorische zoetstoffen een rol spelen in een gezonde en duurzame voeding.

Professor Anne Raben (Universiteit van Kopenhagen) meldt dat onderzoek van de afgelopen twintig jaar heeft laten zien dat laagcalorische en niet-calorische zoetstoffen doeltreffend kunnen zijn bij het verlagen van de calorie-inname en het lichaamsgewicht wanneer ze worden ingezet als suikervervanger in voeding.

Lees het volledige rapport op Euraktiv.

Referentie : Creating healthy food environments – EU policies and key stakeholder contributions. Euraktiv, 15 juil 2021. 

Dalende levensverwachting door ongezonde voeding?

Onze levensverwachting neemt al decennialang gestaag toe, maar nu zien we dat die trend stagneert en zelfs in dalende lijn gaat. Ongezond eten speelt daar alvast voor een stuk een rol in. Een woordje uitleg.

Al geruime tijd stijgt onze levensverwachting elk jaar met een paar maanden. Vandaag horen we echter dat ongezonde eetgewoonten onze levensverwachting zullen afremmen of zelfs doen dalen. Klopt dat? Het Belgisch Centrum voor Evidence-Based Medicine (Cebam), dat onder meer onjuiste gezondheidsinformatie in de media opspoort, maakte een stand van zaken op.

Steeds vroeger overgewicht

In het artikel wijst de auteur (Patrick Mullie) erop dat wetenschappers al in 2005 hebben aangetoond dat obesitas in de Verenigde Staten verantwoordelijk is voor een daling van de gemiddelde levensverwachting met 1 jaar. Zwaarlijvige personen leven gemiddeld 5 tot 20 jaar minder lang dan personen met een normaal gewicht.

Aangezien overgewicht en obesitas wereldwijd blijven toenemen, zal vermoedelijk ook de impact ervan op de levensverwachting toenemen. Al helemaal omdat er in de geschiedenis van de mens nog nooit zo veel kinderen en jongeren met overgewicht en/of obesitas zijn geweest. Hoe vroeger obesitas optreedt, hoe eerder ook de eraan gerelateerde gezondheidsproblemen optreden. Zo zal obesitas op adolescente leeftijd (17 jaar) volgens de wetenschappers leiden tot een sterk verhoogd risico op sterfte op volwassen leeftijd:

  • 3 keer meer risico op hartaandoeningen,
  • 7 keer meer risico op nierziekten,
  • 10 keer meer risico op diabetes.

Lees ook : Wat zijn de 10 tips om obesitas te slim af te zijn?

Hoe kunnen we de levensverwachting verbeteren?

Tussen 1980 en 2013 is obesitas wereldwijd toegenomen van 29 naar 37% bij mannen en van 30 naar 38% bij vrouwen. Dat verklaart waarom onze levensverwachting daalt, ondanks de vooruitgang van de geneeskunde.

Hoe kunnen we die negatieve evolutie van de levensverwachting een halt toeroepen? De preventie van overgewicht en obesitas biedt hiervoor een gedeeltelijke oplossing. De auteur pleit ervoor om gezonde voedingsproducten financieel aantrekkelijker te maken en minder gezonde voedingsmiddelen duurder.

Kunnen zoetstoffen een rol spelen?

Ja. Wanneer laagcalorische zoetstoffen suiker vervangen in suikerhoudende voedingsproducten en dranken, kunnen ze helpen om de hoeveelheid ingenomen calorieën te beperken, terwijl de consument kan blijven genieten van een lekkere zoete smaak.

Lees ook: Het nut van laagcalorische zoetstoffen bij gewichtsbeheersing

Referentie : Gezondheid en wetenschap. 02/06/2021.

Vragen over diabetes? Is een gezond gewicht een uitdaging? Of gewoon op zoek naar inspiratie om minder suiker te consumeren?